Onderneem coöperatief: nu en zeker in het post-coronatijdperk

Dat dit geen sprookje is, bewijst onder meer het Noord-Engels stadje Preston. Sinds de jaren 80 was dit oud-industrieel stadje in verval. De financiële crisis van 2008 raakte hen nog harder dan andere Engelse regio’s. Het was een dieptepunt. In plaats van op externe hulp te wachten, namen ze het heft in eigen handen. Samen ontwikkelden ze het Preston Model, dat bestaat uit twee pijlers: geld vasthouden in de lokale economie en het alternatieve economische systeem van ‘coöperativisme’.

Het is geen toeval dat coöperaties in hun 175-jarige geschiedenis vaak ontstonden als de nood het hoogst was.

Ons artikel ‘Coöperatief ondernemen: terug van nooit weggeweest’ dat we eind 2019 schreven voor Oikos lijkt dan ook actueler dan ooit. Het coöperatieve model is er voor burgers en ondernemers:

• Burgers die bepaalde producten of diensten niet vinden op de markt. Of vinden dat het op een andere manier moet geproduceerd of op de markt worden gebracht. Zoals Raiffeisen het verwoordde circa 1860 in economische zware tijden: leg het beetje geld dat je nog hebt samen, richt je eigen onderneming op en word zo aandeelhouder en klant van je eigen coöperatieve bank, om zo jullie zelf leningen te verschaffen. Dit is het verhaal achter Cera. Ook de arbeiders van onder meer Rochdale (1847) kwamen in opstand tegen de hoge prijzen en slechte kwaliteit van levensmiddelen. Ze begonnen samen winkeltjes, het verhaal achter de vele ‘Coop’ supermarkten in Europa. Dit zijn twee voorbeelden van consumentencoöperaties.
• Maar ook ondernemers die samen voor grote economische en technologische uitdagingen staan. Door zich te verenigen in ondernemingencoöperaties realiseren ze diverse (schaal)voordelen. In de heropbouw na de Tweede Wereldoorlog werd dit model door diverse producenten en handelaars gebruikt. En die coöperaties bestaan vandaag nog steeds! Het kan ook inspelen op een andere uitdaging in het post-coronatijdperk, zoals Hans Diels, expert geopolitiek en community-bouwer bij ETION het verwoordt: 
  “Uit de eerste, Chinese fase van het coronavirus leren we hoe kwetsbaar onze economie is geworden. Bedrijven bouwden hun toeleveringsketens uit over de hele wereld om kosten en inventaris te minimaliseren, maar negeerden het feit dat de toelevering van bepaalde producten zeer geconcentreerd zat in China.”
• Maar ook mensen die samen hun ondernemingen oprichten om zichzelf werk en een inkomen te verschaffen: werkerscoöperaties. De mensen in het Engelse Preston of Baskische Mondragon bleven niet bij de pakken zitten in moeilijke sociaal-economische tijden. Ze richtten hun eigen ondernemingen op waarvan zij de aandeelhouders en werkers zijn. En mooi meegenomen, dit alternatief organisatiemodel leidt ook tot enkele mooie effecten: wanneer de medewerkers de mede-eigenaars zijn, leidt dit gemiddeld tot efficiëntere productie, een hogere overlevingsgraad en vooral meer betrokkenheid en werkplezier. Hoe dat dan precies werkt, lees je in de studie: ‘Impact en succesfactoren van werkers- en ondernemingencoöperaties’  Hannes Hollebecq (2019). Proefschrift Postgraduaat in het Coöperatief ondernemen en management. Faculty of Economics and Business KU Leuven.

Niet voor niets zijn zelfhulp en eigen verantwoordelijkheid twee van de zes coöperatieve waarden.

We gaan niet bij de pakken blijven zitten, maar samen het heft in eigen handen nemen! Heb je daar vragen over of kunnen wij helpen?