Belgen hebben weliswaar nog steeds een baksteen in de maag, maar ze zijn minder honkvast dan we denken: 61% overweegt een verhuis in de (nabije) toekomst. Maar er zijn veel hordes te nemen naar die nieuwe woonst.
Het onderzoek naar woonnoden en coöperatief wonen van Cera, uitgevoerd door Profacts bij 2.246 Belgen (februari 2022), legt de vinger op de woonwonde: kwaliteitsvolle woningen zijn moeilijk te vinden, en nog moeilijker te betalen. Wooncoöperaties kunnen tegemoetkomen aan verschillende pijnpunten in de woningmarkt. Ze maken wonen betaalbaar, kwaliteitsvol en bereikbaar voor een breed publiek. Daarnaast kunnen ze ook een oplossing bieden aan de klimaatuitdagingen en zorgnoden. En de Belg heeft hier wel oren naar, zo blijkt uit het onderzoek.
Zes op de tien Belgen overweegt een verhuis, huurders meer dan eigenaars (71% vs 57%). Toch staat ook een ruime helft van de woningeigenaars open voor verhuisplannen. Maar er liggen sterke hindernissen op dat parcours: 58% van de huurders denkt nooit een eigen woning te kunnen betalen. Van alle Belgen vindt 73% het aanbod aan kwalitatieve, betaalbare huurwoningen beperkt; 79% vindt het aanbod aan kwalitatieve, betaalbare koopwoningen beperkt. 74% meent dat de zoektocht naar een woning die tegemoetkomt aan de zorgbehoeften niet eenvoudig is, of zal zijn. Bij 70-plussers loopt dat op tot 82%.
Ook de onzekerheid is groot, zowel over de eigen woonsituatie als over die van de toekomstige generaties: 73% maakt zich zorgen over de (toekomstige) woonsituatie van de (klein)kinderen, 37% van de eigenaars heeft soms zorgen over het aflossen van de lening en de helft van de huurders maakt zich wel eens zorgen over het kunnen betalen van de huur.
We hebben de tien meest in het oog springende inzichten uit het grootschalige onderzoek naar woonnoden en coöperatief wonen van Cera.
Maatschappelijke impact creëren, is één van de expliciete ambities van Cera. Het op de kaart zetten, stimuleren en begeleiden van sterke coöperaties is dat ook. Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen is een belangrijke maatschappelijke uitdaging waaraan coöperatief wonen het hoofd kan bieden. Daarom heeft Cera nu samen met externe partners een meerjarig traject opgestart rond coöperatief wonen en bouwen. Dit onderzoek maakt daar deel van uit en peilt naar het draagvlak voor coöperatieve woonvormen. Daarbij is coöperatief wonen niet te verwarren met cohousing, dat een woonvorm is. Coöperatief wonen is een organisatievorm met bewoners die een aandeel hebben in de coöperatie en daardoor ook voor een stukje mede-eigenaar zijn. In ruil krijgen ze woonzekerheid, een huurprijs die lager ligt dan de marktprijzen en een kwalitatieve woonomgeving – vaak voorzien van innovatieve duurzame technieken en een grote tuin.
65% van de Belgen heeft nog nooit gehoord van een wooncoöperatie en de overige 35% legt vaak een foutieve connotatie met cohousing of kan de term niet correct omschrijven. Toch is de interesse groot. Bij het voorleggen van 13 kenmerken van coöperatief wonen, is zowat 7 op de 10 Belgen geïnteresseerd in het overgrote merendeel van alle kenmerken. Ontzorging – geen klusjes of onderhoud - scoort het hoogst ((eerder) interessant voor 76%), op de voet gevolgd door het duurzame aspect (74%), het feit dat een wooncoöperatie ook aan zorgbehoeften tegemoet kan komen (73%), dat het geen permanente verplichting inhoudt (72%) en dat het woonzekerheid biedt (70%).
De kenmerken dat coöperatief wonen tussen huren en kopen inzit en dat het rendement beperkt is, worden als minder positief ervaren. Maar toch: sléchts 38% vindt het beperkt rendement en 44% het huren-kopenaspect (eerder) oninteressant. De goodwill tegenover coöperatief wonen is dus erg groot. Eén Belg op de drie (34%) zou overwegen zelf te investeren in een wooncoöperatie. Bij de jongere generatie (16-35 jaar) loopt dat aandeel nog op tot 41% en bij huurders tot 45%.
Het is bekend dat starters alsmaar moeilijker een betaalbare woning vinden of een lening kunnen krijgen omwille van de stijgende rentevoeten en de grote eigen inbreng die daarvoor nodig is. Uit dit onderzoek blijkt ook dat vele huurders zich zorgen maken om de huur en de moeilijke zoektocht naar betaalbare, kwalitatieve huurwoningen. Deze groepen waar de woonnood hoog is en waar zware obstakels op de weg liggen, blijken ook de grootste interesse te hebben om te investeren in wooncoöperaties. Dit onderzoek toont aan dat er wel degelijk woonnoden en hindernissen zijn, en dat er een sterk draagvlak is voor wooncoöperaties. Dat sterkt ons in onze missie om coöperatief wonen breed en definitief op de kaart te zetten als haalbaar én betaalbaar alternatief in de problematische vastgoedmarkt.